top of page

z recenzji rozprawy habilitacyjnej:

„ . . . [Rozprawa] zaskakuje nowatorstwem odkryć intelektualnych, filologicznych, precyzją interpretacji, zasadnością humanistycznego (literackiego) prowadzenia dyskusji. . . .”

„ . . . Autorka niczym dyrygent kontroluje całość symfonii dźwięków i słów poety, swobodnie prowadzi debatę literacką, a partyturą dla niej jest tekst poetycki, który interpretuje z niebywałą swadą, finezją i wyczuciem poetyckiego przekazu. . . .  Odwołania do poetów przed Wordsworthem sprawiają, iż czytelnik nolens-volens musi przystanąć, by przemyśleć, czy faktycznie istnieje symbioza, czy pomost z poprzednikami, czy też zwrot w inną stronę, tajemniczą i nieznaną/niewyrażalną: w myśli, w języku, w religii, w kulturze, czy w obrazowaniu. Innymi słowy erudycja Autorki zmusza wręcz do zapoznania się z poezją wcześniejszą, albo do ciągłego przypominania sobie, odtwarzania poetyckiej drogi, którą naznaczyli poprzednicy, zwiastuni romantyzmu. . . .”

„ . . . Autorka z wielką czujnością i wrażliwością badacza literatury przeanalizowała liczne postawy krytyków Wordswortha, przeczytała bodaj wszystkie najważniejsze prace naukowe dotyczące poety i można w pełni zaufać jej ocenie tych źródeł. . . . To, w jaki sposób odczytuje preferencje poety w oczach jego krytyków dowodzi, iż jest nie tylko miłośniczką tej poezji, jej doskonałym krytykiem i interpretatorem, ale także godnym zaufania badaczem literatury, hermeneutą i oddanym czytelnikiem; ta znajomość połączona z erudycją czyni z niej niekwestionowany autorytet literaturoznawczy w obszarze romantycznej (i nie tylko) poezji angielskiej. . . .”

„ . . . [Rozprawę] oceniam wysoko i jak najbardziej pozytywnie, jako jedno z najlepszych źródeł współczesnych traktujących nie tylko o poezji Wordswortha, ale także o poezji w ogóle, w tym o najbardziej inspirującej poezji romantyzmu. . . .”

 

Prof. dr hab. Ewa Borkowska, Uniwersytet Śląski

 

„Wskazując na różnice pomiędzy zachodnim a wschodnim literaturoznawstwem Jurij Łotman zauważył kiedyś, że na kondycję badań literackich po obu stronach żelaznej kurtyny wpływały dwa odmienne czynniki: cenzura na Wschodzie i moda na Zachodzie. Od upadku komunizmu ta teza przestała być już aktualna, ponieważ nastąpiła przyspieszona modyfikacja ‘wschodniego’ literaturoznawstwa na zasadzie modernizacji imitacyjnej, sprowadzającej się nazbyt często do bezkrytycznego przejmowania modnych ideologii lub przynajmniej wybranych elementów okcydentalnego sposobu myślenia, a wraz z nimi żargonu teoretycznoanalitycznego, czego wynikiem była postępująca alienacja literaturoznawstwa od w miarę dotąd szerokich kręgów jego potencjalnych odbiorców. Na tle niezliczonej liczby doktoratów i habilitacji powielających z większym lub mniejszym opóźnieniem modne teorie i trendy, prace p. dr Elizy Borkowskiej wyróżnia spokojny dystans i przekonanie o sensowności uważnej lektury dzieł mających stać się przedmiotem literaturoznawczej refleksji, dominujące nad koniecznością epatowania coraz bardziej ezoteryczną terminologią, która nadal, zdaniem wielu badaczy zajmujących się tekstami literackimi, miałaby świadczyć o ‘wysokiej świadomości teoretycznej’ badaczki/badacza. . . .”

„ . . . [Rozprawa] dr Elizy Borkowskiej stanowi oryginalne i niezwykle interesujące studium sposobów istnienia i funkcjonowania tematyki religijnej w poezji i prozie Williama Wordswortha, wzbogacone o analizy wybranych utworów i nowatorskie potraktowanie relacji pomiędzy pamięcią, teraźniejszością, twórczością poetycką i postawą religijną poety. The Presence of the Absence to poważna praca naukowa napisana elegancką angielszczyzną, nie epatująca pseudonaukowym żargonem, a dzięki temu zrozumiała dla szerszego kręgu potencjalnych odbiorców, co w czasach tendencji do hermetyzacji dyskursu literaturoznawczego stanowi istotną wartość dodaną. Na uwagę zasługuje również imponująca erudycja Autorki, widoczna nie tylko w zgromadzonej bibliografii, ale przede wszystkim w krytycznym sposobie jej wykorzystania w samej pracy. . . .” 

 

Prof. dr hab. Artur Blaim, Uniwersytet Gdański

„ . . . Temat, zapowiedziany w tytule rozprawy, wiążący wątki poetyckie z teologicznymi pozwalałby oczekiwać języka, który charakteryzują mgławicowość, impresyjność, niedookreśloność. Tymczasem dostajemy wyjątkowo zdyscyplinowany literaturoznawczy wywód, ujmujący urodą stylu, konkretnością sformułowań, przejrzystością języka, daleki jednak od chłodu matematycznego rozumowania, albowiem w wielu miejscach język ten otwiera się na fragmenty dyktowane przez wyobraźnię, zbliżające się do myślenia obrazami, niemal poetyckie . . . . Dominuje jednak . . . klasyczna precyzja, umiłowanie ładu i zmysł konstrukcji, przejawiające się w tendencji do nieustannego porządkowania, po pierwsze, badanego materiału, po drugie, i ważniejsze, własnych wniosków. Autorka ciągle klasyfikuje, grupuje, szereguje, szuka miejsc wspólnych i powinowactw, tropi różnice i zmiany. Nie wpada przy tym w żadną dogmatykę, zaślepioną wiarą, że wnioski wysnute są ostateczne i absolutne. Przeciwnie, zauważa, jak wielu badaczy twórczości Wordswortha interpretuje ją przez pryzmat z góry przyjętych założeń i własnych wyborów ideologicznych. W argumentacji Autorki - co uważam za szczególnie cenne - co i rusz pojawiają się suplementy, w których Autorka ujawnia istnienie wyjątków od przedstawionych przez nią reguł, wskazuje na utwory, które przeczą jej tezom, albo przywołuje alternatywne rozwiązanie interpretacyjne. Tak prowadzona argumentacja jest argumentacją w ruchu, procesem, który rozgrywa się na oczach czytelnika, wywołując w nim - w czytelniku takim jak niżej podpisany - wrażenie, że on także uczestniczy w procesie badawczym, uczestniczy w myśleniu, przygląda się krystalizowaniu się sądów i ocen. . . .”

" . . . Rozprawa habilitacyjna dr Elizy Borkowskiej to istotne dokonanie naukowe, stanowiące znaczący wkład w rozwój studiów anglistycznych, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. To praca napisana z wielkim znawstwem omawianych zjawisk, proponująca świeże, oryginalne spojrzenie na relację między poezją a religią, znakomicie porządkująca ten olbrzymi obszar badań. Praca analityczna, w której Autorka wykazała się ponadprzeciętnymi umiejętnościami interpretacyjnymi, pomysłowością, zdolnością krytycznego myślenia i uważnej lektury. Napisana piękną angielszczyzną, charakteryzuje się precyzyjnym i klarownym stylem oraz przemyślaną, staranną kompozycją. Do niewątpliwych zalet tej rozprawy zaliczyłbym także to, że jej Autorka stawiając dobrze uargumentowane i podparte przykładami tezy pozostaje otwarta na inne odczytania analizowanej twórczości, podejmuje z nimi polemikę, modyfikuje je lub uzupełnia nimi swoje spostrzeżenia, wprowadza nowe perspektywy i konteksty, w których ujmuje badany temat, dając tym samym niezaprzeczalne świadectwo, że świadoma jest charakteru studiów humanistycznych jako działalności dialogicznej, twórczej i otwartej. . . .”

 

Prof. dr hab. Jerzy Jarniewicz, Uniwersytet Łódzki

bottom of page